Dụi mắt nhiều có sao không? Tác hại của dụi mắt bạn nên biết?

Dụi mắt là hành động phản xạ mà nhiều người vô tình thực hiện mỗi ngày, thường để giảm cảm giác khó chịu, ngứa ngáy hoặc buồn ngủ. Tuy nhiên, có rất nhiều người không ý thức được rằng thói quen này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe đôi mắt. Trong bài viết này, hãy cùng Hikari giải đáp thắc mắc dụi mắt nhiều có sao không và giải pháp thay thế khi bạn muốn dụi mắt.

Dụi mắt nhiều có sao không?

Dụi mắt tuy là một hành động có vẻ như vô hại, nhưng thực tế, nó lại có thể gây ra vô số tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe mắt. Một số tác hại điển hình bao gồm:

Tổn thương giác mạc

Tổn thương giác mạc là một trong những tác hại nghiêm trọng nhất từ hành động dụi mắt. Giác mạc là lớp màng trong suốt phía trước của mắt, đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ mắt và điều chỉnh ánh sáng vào trong lòng mắt.

Khi dụi mắt mạnh, các vật thể, bụi bẩn hoặc các yếu tố gây kích thích khác có thể dễ dàng làm xước lớp giác mạc, dẫn đến cảm giác đau nhức và khó chịu.

Sự tổn thương này có thể gây ra viêm giác mạc, một tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được điều trị kịp thời.

Theo một nghiên cứu từ Đại học Y Harvard, tổn thương giác mạc thường trở nên nặng hơn do việc dụi mắt không tự giác, người mắc phải thường sẽ không nhận ra rằng họ đang làm trầm trọng thêm tình hình.

Mắt chảy xệ và xuất hiện nếp nhăn

Khi thông qua thời gian, hành động dụi mắt không chỉ gây ra tổn thương trong mắt mà còn tác động trực tiếp đến da quanh vùng mắt. Việc dụi mắt có thể áp lực lên vùng da nhạy cảm này, làm gia tăng nguy cơ xuất hiện nếp nhăn và tình trạng chảy xệ của mí mắt.

Theo các chuyên gia về da liễu, khi dụi mắt nhiều lần, đặc biệt là với lực mạnh, da vùng mí mắt sẽ mất đi tính đàn hồi và sự săn chắc vốn có. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến diện mạo thẩm mỹ mà còn có thể khiến cho người bệnh cảm thấy không tự tin khi giao tiếp.

Gây đỏ mắt và tăng nguy cơ nhiễm trùng mắt

Khi dụi mắt một cách thường xuyên, mắt dễ bị đỏ và có dấu hiệu viêm. Hành động này, mặc dù có thể đem lại cảm giác tạm thời nhẹ nhõm, nhưng lại làm cho tình trạng viêm trở nên tồi tệ hơn qua việc đưa vi khuẩn từ tay vào mắt.

Việc mắt đỏ có thể là chỉ báo của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau, từ dị ứng đến viêm nhiễm. Theo các nghiên cứu từ các tổ chức y tế, việc không ngăn chặn hành động dụi mắt có thể dẫn đến bệnh lý nặng hơn như viêm kết mạc, viêm bờ mi.

Đặc biệt, những người có hệ miễn dịch yếu thường dễ bị ảnh hưởng nhiều hơn.

Tăng nhãn áp và cận thị

Những người có thói quen dụi mắt một cách thường xuyên có thể dễ dàng mắc phải các bệnh lý về mắt như tăng nhãn áp và cận thị.

Dụi mắt nhiều lần có thể kích thích giảm độ dẻo dai của giác mạc và làm tăng áp lực bên trong mắt, dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng cho ống dẫn lưu dịch, từ đó gây cản trở việc thoát dịch nước mắt và làm tăng áp lực nội nhãn.

Theo dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Nhãn khoa Quốc gia, việc dụi mắt có thể làm tăng nhanh chóng nguy cơ mắc bệnh cận thị, khiến giác mạc trở nên yếu đi. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thị lực mà còn có thể dẫn đến nhiều vấn đề về thị giác trong tương lai.

Nguyên nhân khiến bạn dụi mắt

Có rất nhiều nguyên nhân khiến người ta có thói quen dụi mắt. Những nguyên nhân này sẽ dẫn đến cảm giác khó chịu và người ta thường phản ứng bằng cách dụi mắt, nhưng chính hành động này có thể là tác nhân gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng cho đôi mắt.

Cảm giác ngứa và khó chịu

Cảm giác ngứa mắt thường khiến cho người mắc phải cảm thấy không thể tập trung vào công việc hay học tập. Khoa học đã chỉ ra rằng cảm giác này có thể do rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, từ tác nhân ngoại cảnh như bụi bẩn, ô nhiễm, đến dị ứng với phấn hoa hay lông của vật nuôi.

Khi mắt bị ngứa, người ta thường có phản xạ tự nhiên là dụi mắt để xoa dịu cảm giác này. Tuy nhiên, việc dụi mắt không phải là giải pháp hiệu quả và an toàn.

Thay vào đó, hành động này có thể gây tổn hại đến giác mạc và khiến tình trạng ngứa càng trở nên nghiêm trọng hơn. Các nghiên cứu cho thấy rằng khi tay tiếp xúc với mắt, vi khuẩn có thể từ tay xâm nhập vào mắt, gây ra nhiễm trùng, viêm kết mạc hay thậm chí là viêm giác mạc.

Điều này không những ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể dẫn đến cảm giác đau đớn và khó chịu kéo dài.

Hơn nữa, khi dụi mắt, áp lực từ ngón tay có thể làm xước bề mặt giác mạc, gây ra tình trạng đau đớn thực sự. Một số người còn có thói quen dụi mắt quá mạnh mà không nhận ra rằng họ đang gây hại cho đôi mắt của mình.

Những cơn ngứa có thể đến từ nhiều nguồn khác nhau; do vậy, việc xác định nguyên nhân cụ thể là rất quan trọng. Nếu là cơn ngứa khởi phát, bạn nên đến bác sĩ để kiểm tra và tìm ra giải pháp tốt nhất để giải quyết vấn đề này.

Để tiêu biểu cho vấn đề này, một phân tích gần đây đã chỉ ra rằng những người có thói quen dụi mắt thường xuyên có nguy cơ mắc các bệnh lý về mắt cao hơn so với những người không có thói quen này.

Chính vì vậy, có thể nói rằng mặc dù dụi mắt giúp giảm cảm giác khó chịu trong ngắn hạn, nhưng về lâu dài, nó lại có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn.

Mệt mỏi và buồn ngủ

Mệt mỏi và buồn ngủ là hai trạng thái phổ biến mà hầu hết mọi người đều gặp phải trong cuộc sống hàng ngày.

Cảm giác này có thể xảy ra do nhiều lý do khác nhau, từ tình trạng thiếu ngủ kéo dài, căng thẳng trong công việc, cho đến chế độ ăn uống không hợp lý.

Mỗi khi chúng ta cảm thấy mệt mỏi, cảm giác buồn ngủ tràn đến và điều này dễ dàng dẫn đến hành động dụi mắt.

Một khi mỏi mắt xảy ra, đôi mắt sẽ không chỉ cảm thấy nặng nề mà còn dẫn đến tình trạng khô mắt, đỏ, ngứa. Người mắc phải thường có xu hướng dụi mắt để giảm bớt cảm giác này.

Tuy nhiên, việc dụi mắt chỉ là giải pháp tạm thời và đôi khi còn làm cho tình trạng thêm nghiêm trọng. Mỗi khi dụi mắt, bạn đang đưa vi khuẩn từ tay vào mắt, làm tăng nguy cơ mắc phải các bệnh nhiễm trùng.

Hơn nữa, việc dụi mắt khi mệt mỏi có thể tạm thời mang lại cảm giác dễ chịu nhưng không những không trị dứt điểm nguyên nhân của sự mệt mỏi mà còn khiến người ta cảm thấy buồn ngủ nhiều hơn.

Theo một nghiên cứu từ Viện Mắt Quốc gia, những người làm việc lâu trước màn hình và không có thói quen nghỉ ngơi thường xuyên sẽ có nguy được mắc chứng mỏi mắt cao gấp đôi so với những người có thói quen nghỉ ngơi hợp lý.

Và nếu tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy khác như đau đầu, khó tập trung, thậm chí gây ra cận thị nặng.

Các bệnh lý về mắt

Trong cuộc sống, không ít người gặp phải các vấn đề sức khỏe liên quan đến mắt, một trong những lý do quan trọng khiến người ta thường tục dụi mắt chính là những bệnh lý này.

Khi mắt bị bệnh, thông thường cảm giác ngứa ngáy, rát và khó chịu sẽ xuất hiện, làm cho việc dụi mắt trở thành phản xạ tự nhiên. Một số bệnh lý về mắt phổ biến có thể liên quan đến thói quen dụi mắt bao gồm:

1. Khô mắt: Đây là tình trạng xảy ra khi mắt không sản xuất đủ nước mắt, khiến cho thế giới bên ngoài trở nên khó chịu đối với người bệnh. Cảm giác này có thể nhanh chóng khiến người ta tìm đến hành động dụi mắt để giảm bớt sự khó chịu, nhưng thực tế chỉ làm tình hình tồi tệ hơn.
2. Mỏi mắt do máy tính: Sử dụng máy tính trong thời gian dài mà không có thời gian nghỉ ngơi thích hợp khiến mắt dễ dàng bị mỏi. Mắt gia tăng cảm giác căng thẳng và khô rát, người bệnh có thể phản ứng bằng cách dụi mắt.
3. Nhiễm trùng: Các nhiễm trùng như viêm kết mạc hay viêm bờ mi làm cho mắt dễ dàng bị đỏ và ngứa. Khi gặp tình trạng này, người bệnh sẽ có xu hướng dụi mắt, một hành động mặc dù có thể giúp nhẹ nhõm tạm thời nhưng lại có thể gây ra những vấn đề nặng nề hơn.
4. Tật khúc xạ: Thường thì những người không điều chỉnh đúng độ cận hay viễn thị cần phải làm việc liên tục với mắt để có thể nhìn rõ. Hành động này cũng làm tăng khả năng dụi mắt do áp lực và căng thẳng.

Theo thống kê, hơn 60% người trưởng thành từng trải qua tình trạng dị ứng mắt hoặc các bệnh lý khác liên quan đến mắt. Đây chính là lý do người ta thường dụi mắt khi cảm thấy khó chịu. Tuy nhiên, điều quan trọng là cần nhận diện đúng các tình trạng ảnh hưởng đến sức khỏe của mắt cũng như tìm kiếm những biện pháp chăm sóc hợp lý.

Giải pháp khi mắt ngứa

Khi bạn gặp phải tình trạng mắt ngứa và khó chịu, thay vì dụi mắt, có rất nhiều cách giải quyết khác nhau để bảo vệ sức khỏe cho đôi mắt.

Dùng nước mắt nhân tạo hoặc thuốc nhỏ mắt

Sử dụng nước mắt nhân tạo hoặc thuốc nhỏ mắt là một phương pháp hiệu quả giúp làm dịu tình trạng khô và ngứa mắt.

Dưới đây là một số lời khuyên khi sử dụng nước nhỏ mắt:

1. Chọn loại phù hợp: Nên chọn loại nước nhỏ mắt có chứa chất dưỡng ẩm hoặc thành phần chống dị ứng để cải thiện tình trạng mắt của bạn.
2. Cách sử dụng:
   • Rửa tay sạch sẽ trước khi sử dụng.
   • Nhỏ 1 – 2 giọt vào mỗi mắt theo hướng dẫn trên bao bì hoặc chỉ định của bác sĩ.
   • Tránh để đầu lọ thuốc chạm vào mắt.
3. Lưu ý: Chỉ sử dụng thuốc nhỏ mắt khi cần thiết và theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Nếu triệu chứng không giảm sau vài ngày, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được điều trị thích hợp.

Vệ sinh mắt đúng cách

Để tẩy sạch bụi bẩn và dị vật khỏi mắt, vệ sinh mắt đúng cách là điều vô cùng cần thiết. Bạn có thể thực hiện các bước sau:

• Rửa tay thật sạch: Đảm bảo ngón tay của bạn không mang theo vi khuẩn trước khi thực hiện.
• Dùng nước muối sinh lý: Nhỏ nước muối sinh lý vào mắt hoặc lau sạch vùng mắt bằng bông thấm nước.
• Thực hiện chăm sóc mắt: Sử dụng khăn ấm để đắp lên mắt để giảm cơn ngứa, bạn nên lưu ý nhẹ nhàng lau mắt để tránh tổn thương.
• Thực hiện định kỳ: Nên thực hiện vệ sinh mắt thường xuyên để bảo vệ mắt không bị viêm nhiễm.

Thăm khám kịp thời tại cơ sở y tế

Khi quá trình chăm sóc mắt tại nhà không mang lại hiệu quả, việc thăm khám tại các cơ sở y tế là rất cần thiết. Dưới đây là các điểm quan trọng cần lưu ý:

• Tầm quan trọng của việc thăm khám: Nếu mắt bạn ngứa kéo dài, kèm theo các triệu chứng như đỏ mắt, chảy nước, hãy lập tức đến cơ sở y tế.
• Xác định nguyên nhân: Bác sĩ có thể giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây ngứa mắt, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
• Nhận điều trị kịp thời: Dựa vào tình trạng mắt, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt, thuốc chống dị ứng hay các phương pháp điều trị khác.
• Khám định kỳ: Khám mắt định kỳ không chỉ giúp bạn kiểm soát các vấn đề hiện tại mà còn giúp phát hiện sớm các bệnh lý mắt tiềm ẩn.

Dụi mắt là hành động mà hầu hết mọi người đã từng thực hiện ít nhất một lần trong đời, nhưng lại ẩn chứa nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe của đôi mắt. Thay vì dụi mắt, việc chăm sóc mắt đúng cách sẽ bảo vệ sức khỏe cho đôi mắt. Điều này không chỉ bao gồm việc sử dụng nước nhỏ mắt khi cần thiết, mà còn là duy trì thói quen vệ sinh tay sạch sẽ và thực hiện những thay đổi sinh hoạt lành mạnh. Thời điểm gặp nên gặp bác sĩ khi có dấu hiệu rõ ràng của vấn đề về mắt cũng vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe mắt lâu dài.

Nguồn tham khảo bài viết:

• 2024. The Dangers of Rubbing Itchy Eyes. https://health.clevelandclinic.org/dangers-of-rubbing-itchy-eyes.
• 2024. Rubbing Your Eyes: Is It Safe?. https://www.healthline.com/health/eye-health/rubbing-your-eyes.
• 2024. Greater awareness needed about impact of eye rubbing – EyeWorld. https://www.eyeworld.org/2022/awareness-eye-rubbing/.
• 2024. The dangers of rubbing your eyes. https://visioneyeinstitute.com.au/eyematters/dangers-rubbing-eyes/.
• 2024. Rubbing Your Eyes Is Bad | University of Utah Health. https://healthcare.utah.edu/the-scope/health-library/all/2024/07/rubbing-your-eyes-bad.