Ngủ mở mắt không những ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn tác động đến sức khỏe của đôi mắt. Mặc dù có thể không gây ra triệu chứng nghiêm trọng ngay tức thì, nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng, bao gồm viêm giác mạc, khô mắt và giảm thị lực. Cùng Hikari tìm hiểu rõ hơn về tình trạng này qua bài viết dưới đây nhé!
Nội Dung Chính
Ngủ mở mắt là bệnh gì?
Ngủ mở mắt, hay còn được gọi là Nocturnal Lagophthalmos, là tình trạng mà người ngủ không thể nhắm hoàn toàn mí mắt.
Tình trạng này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm vấn đề về cấu trúc mí mắt, tổn thương dây thần kinh, hoặc mắc phải các bệnh lý liên quan.
Trong một số tình huống, tình trạng này có thể là tạm thời, nhưng cũng có trường hợp nó trở thành mãn tính và cần được sự can thiệp y tế để điều trị.
Ngủ mở mắt không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ mà còn gây ra những triệu chứng khó chịu cho người mắc phải, chẳng hạn như mắt khô, đỏ, ngứa mắt.
Nếu một người không thể nhắm mắt hoàn toàn trong suốt giấc ngủ, bề mặt mắt sẽ không được bảo vệ khỏi bụi bẩn và các tác nhân gây kích ứng, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm trùng mắt và tổn thương giác mạc.
Nguyên nhân của việc ngủ mở mắt
Ngủ mở mắt không chỉ đơn thuần là một vấn đề về thẩm mỹ mà còn là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:
- Vấn đề về cơ hoặc dây thần kinh quanh mí mắt: Các vấn đề liên quan đến cơ hoặc dây thần kinh quanh mí mắt, như liệt dây thần kinh số bảy (Bell’s palsy), có thể dẫn đến tình trạng không thể đóng mí mắt. Điều này thường xảy ra sau chấn thương hoặc do các bệnh lý thần kinh.
- Bệnh lý: Một số bệnh lý như bệnh Graves có thể gây ra tình trạng lồi mắt, làm cho mí không thể nhắm kín hoàn toàn. Các bệnh tự miễn khác cũng có thể ảnh hưởng đến cơ và dây thần kinh, từ đó dẫn đến tình trạng ngủ mở mắt.
- Chấn thương hoặc phẫu thuật: Tình trạng này có thể phát sinh sau phẫu thuật mí mắt, nơi có sự thay đổi bất thường trong cấu trúc mí, hoặc do tổn thương các cơ và dây thần kinh, ảnh hưởng đến khả năng đóng mí.
- Rối loạn thần kinh: Các rối loạn thần kinh như chứng ngủ rũ (narcolepsy) có thể gây ra tình trạng này, vì chúng ảnh hưởng đến chức năng của các cơ xung quanh mắt.
- Di truyền: Trong một số trường hợp, ngủ mở mắt có yếu tố di truyền, tức là tình trạng này có thể xuất hiện ở nhiều thành viên trong gia đình.
Tìm hiểu về nguyên nhân gốc rễ của tình trạng ngủ mở mắt rất quan trọng để người mắc có thể tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Bệnh lý liên quan đến việc không thể nhắm mắt
Khi nói đến tình trạng ngủ mở mắt, có một số bệnh lý có thể liên quan đến việc không thể nhắm kín mí mắt. Những bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhắm mắt mà còn có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho người bệnh.
Liệt dây thần kinh mặt (Bell’s palsy)
Liệt dây thần kinh mặt là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng này. Khi dây thần kinh số bảy bị tổn thương, khả năng điều khiển các cơ xung quanh mắt bị suy giảm, dẫn đến việc không thể nhắm mắt hoàn toàn.
Bệnh Graves
Bệnh Graves, một loại bệnh tự miễn, cũng có thể gây ra tình trạng lồi mắt, làm cho mí mắt không thể khép kín hoàn toàn. Bệnh này thường gây ra các triệu chứng như lồi mắt, khô mắt và nhiều ảnh hưởng khác.
Tổn thương cơ mí mắt
Tổn thương cơ mí mắt do các nguyên nhân chấn thương hoặc phẫu thuật cũng có thể dẫn đến tình trạng mở mắt khi ngủ. Trong những trường hợp này, các cơ không còn khả năng đóng kín mí do chấn thương hoặc phẫu thuật trước đó.
Hội chứng Moebius
Hội chứng Moebius là một rối loạn hiếm gặp gây liệt một số cơ mặt, bao gồm cả cơ mí mắt. Điều này có thể dẫn đến việc không thể nhắm mắt hoàn toàn, tạo điều kiện cho tình trạng ngủ mở mắt.
Các bệnh lý này thường gây ra những triệu chứng đi kèm như khô mắt, kích ứng và viêm, làm giảm chất lượng cuộc sống của người mắc phải.
Tác động của giấc ngủ đơn bán cầu đến tình trạng mở mắt
Giấc ngủ đơn bán cầu là một trạng thái mà trong đó một bán cầu não nghỉ ngơi trong khi bán cầu còn lại vẫn hoạt động, điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng nhắm mắt của con người.
Khi một người gặp tình trạng này, việc mở mắt trong khi ngủ có thể dẫn đến nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe.
Ảnh hưởng của phẫu thuật mắt đến khả năng nhắm mắt
Phẫu thuật mắt có thể tác động lớn đến khả năng nhắm mắt và gây ra tình trạng ngủ mở mắt. Dưới đây là một số khía cạnh cần xem xét:
Thay đổi cấu trúc mí mắt
Các phẫu thuật như phẫu thuật tạo hình mí mắt hay phẫu thuật loại bỏ túi mỡ có thể ảnh hưởng đến khả năng khép kín mí mắt. Khả năng hoạt động của cơ nâng mí mắt hoặc cơ vòng mí mắt có thể bị suy giảm, dẫn đến tình trạng không thể nhắm mắt khi ngủ.
Tổn thương dây thần kinh
Nếu trong quá trình phẫu thuật, các dây thần kinh điều khiển hoạt động của mí mắt bị tổn thương, điều này có thể dẫn đến việc không thể nhắm mắt hoàn toàn. Dây thần kinh này rất quan trọng trong việc kiểm soát các hoạt động nhắm và mở mắt.
Sẹo và biến chứng
Một số biến chứng từ phẫu thuật, chẳng hạn như hình thành sẹo hoặc nhiễm trùng, cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng của mí mắt. Khi mí mắt không hoạt động đúng cách, tình trạng ngủ mở mắt có thể xảy ra và dẫn đến các triệu chứng khó chịu cho bệnh nhân.
Triệu chứng đi kèm khi ngủ mở mắt
Triệu chứng của ngủ mở mắt không chỉ đơn thuần là việc mắt không khép kín hoàn toàn mà còn đi kèm với nhiều triệu chứng khó chịu khác. Việc nhận biết các triệu chứng này có thể giúp người bệnh tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời và thích hợp.
Khô mắt
Khô mắt là triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng ngủ mở mắt. Khi mắt không được khép kín, giác mạc sẽ không được dưỡng ẩm đủ, dẫn đến cảm giác khô, cộm trong mắt và có thể gây ra khó chịu.
Đau hoặc khó chịu
Thường thì, người bệnh sẽ cảm thấy đau hoặc nhức mắt, đặc biệt là khi thức dậy. Sự không thoải mái này có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và làm giảm hiệu suất của họ trong suốt cả ngày.
Kích ứng và viêm
Mắt có thể trở nên dễ bị nhiễm trùng hoặc viêm do tiếp xúc với bụi bẩn trong không khí. Các triệu chứng như đỏ mắt và ngứa có thể xuất hiện, khiến người mắc phải thêm phần khó chịu.
Nhìn mờ
Tình trạng khô và kích ứng mắt có thể dẫn đến hiện tượng nhìn mờ hoặc cảm giác không rõ nét khi nhìn. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Mỏi mắt
Người bệnh thường cảm thấy mỏi mắt khi thức dậy do mắt không có đủ thời gian để nghỉ ngơi trong trạng thái nhắm hoàn toàn. Tình trạng này có thể dẫn đến sự mệt mỏi và gây khó khăn trong việc làm việc hay học tập.
Nhận thức rõ về các triệu chứng này rất cần thiết để người bệnh biết cách chăm sóc bản thân và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế khi cần thiết.
Biến chứng từ việc ngủ mở mắt
Ngủ mở mắt không chỉ gây ra triệu chứng khó chịu mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là một số biến chứng đáng chú ý:
Nguy cơ nhiễm trùng giác mạc
Khi mắt không được khép kín trong khi ngủ, giác mạc sẽ không được bảo vệ, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Việc mở mắt khi ngủ khiến bề mặt mắt dễ tiếp xúc với bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây nhiễm trùng khác.
Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm giác mạc, thậm chí nguy hiểm đến thị lực.
Hậu quả lâu dài đối với thị lực
Mắt mở khi ngủ có thể gây ra tình trạng khô mắt, dẫn đến một số vấn đề nghiêm trọng hơn như:
- Giảm thị lực: Khô mắt kéo dài có thể làm tổn thương giác mạc, gây giảm thị lực lâu dài.
- Trầy xước giác mạc: Khi không có lớp nước mắt bảo vệ, giác mạc dễ bị tổn thương, dẫn đến hiện tượng trầy xước giác mạc và ảnh hưởng đến tầm nhìn.
- Nhiễm trùng mắt: Tình trạng khô mắt làm dễ dàng cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng, từ đó có thể dẫn đến mất thị lực nghiêm trọng.
Tác động đến chất lượng giấc ngủ
Ngủ mở mắt không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thị lực mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ. Những người mắc phải thường trải qua giấc ngủ không sâu, không được nghỉ ngơi thích hợp, từ đó dễ dẫn đến tình trạng mệt mỏi và kém tập trung trong các hoạt động hằng ngày.
Để giảm thiểu những biến chứng này, người bệnh cần tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời và tuân thủ theo các chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.
Phương pháp điều trị và phòng ngừa
Để điều trị và phòng ngừa tình trạng ngủ mở mắt, các phương pháp hữu ích dưới đây có thể được áp dụng:
Phương pháp điều trị tạm thời
- Sử dụng thuốc nhỏ mắt: Đây là phương pháp phổ biến nhằm bôi trơn và giữ ẩm cho mắt, việc sử dụng thuốc nhỏ mắt sẽ giúp giảm tình trạng khô và khó chịu.
- Phẫu thuật: Trong những trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể được thực hiện để điều chỉnh cấu trúc mí mắt để đảm bảo đôi mắt được khép kín.
- Sử dụng miếng che mắt: Đeo miếng che mắt khi ngủ có thể bảo vệ mắt khỏi bụi bẩn và giảm các triệu chứng.
Can thiệp y tế cần thiết
Nếu tình trạng ngủ mở mắt liên quan đến các bệnh lý nghiêm trọng hoặc chấn thương, sự can thiệp y tế là điều cần thiết. Các bác sĩ có thể đề xuất:
- Điều trị bệnh lý tiềm ẩn: Việc điều trị các bệnh lý như liệt Bell hay bệnh Graves có thể góp phần cải thiện tình trạng này.
- Phẫu thuật chỉnh sửa: Đối với những tổn thương hoặc biến dạng do phẫu thuật trước đó, bác sĩ cũng có thể đề xuất phẫu thuật chỉnh sửa.
Các biện pháp tự chăm sóc tại nhà
Bên cạnh các phương pháp điều trị y tế, người bệnh cũng có thể thực hiện một số biện pháp tự chăm sóc:
- Giữ ẩm cho môi trường sống: Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ có thể giúp giảm cảm giác khô mắt và cải thiện tình trạng tổng thể.
- Duy trì thói quen chăm sóc mắt tốt: Sử dụng các sản phẩm dưỡng ẩm cho mắt, giảm tiếp xúc với bụi bẩn và các chất ô nhiễm cũng như cảm cúm có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này.
Việc nhận thức đúng và có biện pháp phù hợp sẽ giúp người bệnh cải thiện tình trạng ngủ mở mắt, đồng thời bảo vệ sức khỏe mắt và chất lượng giấc ngủ.
So sánh ngủ mở một mắt và ngủ mở cả hai mắt
Ngủ mở mắt có thể xảy ra dưới hai hình thức: mở một mắt hoặc mở cả hai mắt. Dưới đây là sự so sánh giữa hai tình trạng này:
Ngủ mở một mắt:
- Đặc điểm: Tình trạng này diễn ra khi một mắt không được khép kín hoàn toàn trong khi mắt còn lại nhắm lại. Thường gặp ở những người mắc các vấn đề liên quan đến mí mắt hoặc tình trạng thần kinh.
- Nguyên nhân: Có thể do cơ chế mí mắt không đồng đều, yếu tố di truyền hoặc các bệnh lý như hội chứng Moebius và bệnh Graves.
Ngủ mở cả hai mắt:
- Đặc điểm: Tình trạng này xảy ra khi cả hai mắt đều không được nhắm lại hoàn toàn. Đây thường là biểu hiện của một tình trạng nghiêm trọng hơn.
- Nguyên nhân: Thường gặp trong các tình trạng bệnh lý như lồi nhãn cầu do rối loạn tuyến giáp hoặc các tác động từ thủ thuật y tế làm giảm khả năng khép mí mắt.
Cả hai tình trạng này đều có thể gây ra cảm giác khó chịu như khô mắt, đau hoặc kích ứng. Tuy nhiên, tình trạng mở cả hai mắt có thể nghiêm trọng hơn, dẫn đến nguy cơ cao hơn về khả năng viêm giác mạc, nhiễm trùng mắt và giảm thị lực nếu không được điều trị kịp thời.
Ngủ mở mắt, dù là dưới dạng mở một mắt hay cả hai mắt, là một tình trạng cần được chú ý. Trong khi ngủ mở một mắt thường ít nghiêm trọng hơn và có thể điều chỉnh dễ dàng thông qua các phương pháp tự chăm sóc và điều trị tạm thời, ngủ mở cả hai mắt lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn đối với sức khỏe của mắt. Người bệnh nên tìm kiếm sự tư vấn từ các bác sĩ chuyên khoa mắt để xác định nguyên nhân cụ thể và tìm hiểu các biện pháp điều trị hiệu quả nhằm bảo vệ sức khỏe cũng như cải thiện chất lượng giấc ngủ lâu dài.
Nguồn tham khảo bài viết:
- 2024. Nocturnal lagophthalmos: an overview and classification – PubMed. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16671223/.
- 2024. Lagophthalmos – Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Lagophthalmos.
- 2024. Sleeping with Eyes Open: Nocturnal Lagophthalmos Causes, Symptoms, & Treatment. https://www.webmd.com/sleep-disorders/sleep-eyes-open.
- 2024. Lagophthalmos: Causes, Symptoms, Treatment, and More. https://www.healthline.com/health/eyelid-disorders/lagophthalmos.
- 2024. Lagophthalmos: Types, Causes & Treatment. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/24413-lagophthalmos.
