Sạn vôi ở mắt là gì? Dấu hiệu và cách phòng ngừa

Sạn vôi ở mắt, còn gọi là vôi hóa kết mạc, là một tình trạng không quá hiếm gặp trong lĩnh vực nhãn khoa. Rất nhiều người có thể mắc phải, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị hiệu quả. Có những lúc, bạn có thể cảm thấy mắt mình bị cộm, khó chịu, như có bụi lọt vào nhưng thực tế không phải do cát bụi mà lại chính là do sạn vôi gây ra. Việc hiểu rõ về tình trạng này không chỉ giúp bạn đối phó tốt hơn, mà còn giúp ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm. Hãy cùng Hiakri tìm hiểu chúng qua bài viết này nhé!

Khái niệm sạn vôi ở mắt

Sạn vôi ở mắt là hiện tượng kết mạc mi mắt bị lắng đọng các tinh thể canxi sau một thời gian dài. Đây không phải là bệnh lý gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng lại có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị đúng cách.

Về cơ bản, những tinh thể canxi này sẽ tạo thành các hạt nhỏ, giống như sạn, nằm ở bề mặt kết mạc hoặc bên trong mắt.

Trong nhiều trường hợp, sự tích tụ các hạt vôi nhỏ này có thể bị phát hiện khi bạn cảm thấy mắt bị cộm, giống như có vật gì đó cứng trong mắt.

Đặc điểm của sạn vôi ở mắt là chúng thường không di chuyển nhưng lại gây cảm giác khó chịu liên tục. Điều này khiến cho người bệnh luôn phải chớp mắt nhiều lần, dụi mắt, hoặc dùng tay kéo mi mắt nhằm loại bỏ cảm giác khó chịu đó.

Để dễ hiểu hơn, bạn có thể tưởng tượng sạn vôi giống như những hạt cát nhỏ mắc kẹt dưới mi mắt. Chúng tuy nhỏ bé nhưng lại có thể gây ra một loạt những phản ứng khó chịu và làm giảm khả năng tập trung, ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày.

Nguyên nhân gây ra sạn vôi ở mắt

Nguyên nhân của sạn vôi ở mắt không chỉ giới hạn ở việc tích tụ canxi, mà còn có thể bắt nguồn từ viên sạn từ thức ăn và các yếu tố môi trường xung quanh. Mỗi nguyên nhân đều có những đặc điểm và cơ chế riêng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành sạn vôi trong mắt.

Tích tụ canxi

Sự tích tụ canxi trong kết mạc mi mắt là nguyên nhân chính gây ra sạn vôi ở mắt. Thậm chí, các nghiên cứu y khoa đều chỉ ra rằng việc rối loạn chuyển hóa canxi gây ra hiện tượng này ở nhiều bệnh lý khác nhau như bệnh cystinosis, bệnh Fabry, một số bệnh tăng canxi máu. Khi canxi lắng đọng càng nhiều, khả năng hình thành sạn vôi càng cao.

Không giống như các bệnh lý khác, việc tích tụ canxi trong mắt không diễn ra đột ngột mà thường kéo dài một thời gian. Điều này giống như việc nước chảy đá mòn dần, các hạt canxi nhỏ sẽ từ từ kết tụ lại, tạo thành các hạt sạn li ti.

Viên sạn từ thức ăn

Ngoài ra, các viên sạn từ thức ăn cũng có thể góp phần gây ra sạn vôi ở mắt. Đôi khi, các hạt vôi từ thực phẩm không được tiêu hóa hoàn toàn sẽ bị lắng đọng lại trong cơ thể, theo thời gian, chúng có thể di chuyển đến vùng mắt. Điều này càng thêm khẳng định việc duy trì một chế độ ăn uống hợp lý là rất quan trọng để ngăn ngừa nguy cơ này.

Chế độ ăn không phù hợp, thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết như vitamin A, D, E, K cũng có thể làm tăng khả năng hình thành sạn vôi. Đặc biệt, việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa canxi nhưng lại thiếu mất các yếu tố giúp hấp thụ canxi hiệu quả cũng góp phần vào tình trạng này.

Các yếu tố môi trường

Các yếu tố môi trường cũng không kém phần quan trọng trong việc gây ra sạn vôi ở mắt. Tiếp xúc thường xuyên với các chất độc hại, khói bụi, hóa chất là một trong những nguyên nhân làm gia tăng khả năng mắt bị vôi hóa. Đặc biệt, những người làm việc trong môi trường ô nhiễm, có nguy cơ tiếp xúc với hóa chất, kim loại nặng cần đặc biệt chú ý.

Ngoài ra, tình trạng sức khỏe chung của cơ thể cũng đóng một vai trò lớn. Cơ thể khoẻ mạnh với hệ miễn dịch tốt sẽ giúp giảm nguy cơ gặp phải các vấn đề về mắt, dưới dạng vôi hóa. Nhưng khi hệ miễn dịch suy giảm, các tình trạng viêm nhiễm, nhiễm trùng có thể làm gia tăng nguy cơ vôi hóa ở mắt.

Triệu chứng của sạn vôi ở mắt

Việc nhận biết triệu chứng của sạn vôi ở mắt rất quan trọng để có thể điều trị kịp thời và hiệu quả. Triệu chứng của sạn vôi thường gây khó chịu, nhưng không phải lúc nào cũng rõ ràng. Dưới đây là hai trong số những triệu chứng phổ biến nhất mà bạn có thể gặp phải.

Cảm giác khó chịu

Một trong những triệu chứng đầu tiên và dễ nhận thấy nhất của sạn vôi ở mắt là cảm giác khó chịu, cộm xốn. Điều này có thể được miêu tả giống như có cát hoặc bụi rơi vào mắt, khiến người bệnh luôn phải chớp mắt, dụi mắt để loại bỏ cảm giác khó chịu đó.

Tuy nhiên, đây lại là một chuyện rất nguy hiểm vì dụi mắt có thể làm cho tình trạng tồi tệ hơn, gây ra tổn thương cho giác mạc và kết mạc.

Cảm giác khó chịu này có thể xuất hiện theo từng đợt hoặc kéo dài liên tục, làm ảnh hưởng đến khả năng tập trung làm việc, học tập và thậm chí cả những hoạt động hàng ngày như đọc sách, xem TV.

Bạn thử tưởng tượng xem, khi đang tập trung lắm mới tìm được một quyển sách hay để đọc, thì cảm giác cộm xốn ở mắt cứ liên tục làm bạn phân tâm, không thể tận hưởng được giây phút thư giãn. Đó chính là những gì mà một người mắc sạn vôi ở mắt phải trải qua.

Tăng nhạy cảm với ánh sáng

Ngoài cảm giác khó chịu, tăng nhạy cảm với ánh sáng cũng là một triệu chứng quan trọng của sạn vôi ở mắt. Khi mắt bị vôi hóa, người bệnh sẽ cảm thấy mắt mình cực kỳ nhạy cảm hơn bình thường với ánh sáng, thậm chí là ánh sáng yếu. Điều này không chỉ gây ra cảm giác khó chịu, mà còn có thể làm mắt mờ và khó quan sát.

Khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh, mắt sẽ nhăn lại và nhìn mờ đi, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Ví dụ, một người làm việc trong môi trường văn phòng sẽ gặp khó khăn khi phải đối diện với màn hình máy tính hoặc sáng chói ngoài trời. Ánh sáng từ màn hình, vốn dĩ không gây nhức mắt cho những người khác, lại trở thành một cơn ác mộng đối với người bị sạn vôi.

Không chỉ ảnh hưởng đến công việc, hoạt động giải trí cũng bị hạn chế rất nhiều. Những người mắc sạn vôi ở mắt thường ngại ra ngoài, tránh tiếp xúc với ánh sáng mạnh dẫn đến giảm chất lượng cuộc sống.

Cảm giác khó chịu và nhạy cảm với ánh sáng chỉ là hai trong số nhiều triệu chứng sạn vôi ở mắt có thể mang lại. Việc sớm nhận biết các triệu chứng này sẽ giúp bạn có biện pháp điều trị kịp thời, tránh để tình trạng diễn biến phức tạp.

Sạn vôi ở mắt có tự khỏi không?

Một trong những câu hỏi được nhiều người quan tâm là sạn vôi ở mắt có tự khỏi không? Sự thật là, sạn vôi ở mắt thường không tự khỏi mà cần phải được can thiệp y tế. Tình trạng này không giống như một số vấn đề sức khỏe khác có thể tự mất đi khi cơ thể tự điều chỉnh.

Các trường hợp nhẹ

Trong một số trường hợp, nếu sạn vôi ở mắt chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ, người bệnh có thể hy vọng sạn sẽ tan dần và không cần can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, trường hợp này rất hiếm và không phổ biến. Các hạt sạn vôi li ti này có thể không gây đau đớn ngay từ đầu, nhưng càng để lâu, chúng sẽ càng lớn lên và làm tăng mức độ khó chịu.

Một nghiên cứu từ Bệnh viện Mắt Trung ương chỉ ra rằng trong các trường hợp nhẹ, việc duy trì một chế độ dinh dưỡng hợp lý kết hợp với sử dụng các loại thuốc nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ có thể giúp giảm triệu chứng, nhưng hiếm khi sạn vôi có thể tự biến mất hoàn toàn.

Các trường hợp nặng

Ngược lại, trong các trường hợp nặng, sạn vôi ở mắt không thể tự thân biến mất mà phải được lấy bỏ bằng tiểu phẫu hoặc các biện pháp y tế thích hợp.

Những người bị sạn vôi nặng thường trình diện với tình trạng mắt cộm, đau, nhức và thậm chí là viêm nhiễm. Nếu để lâu, sạn vôi có thể gây ra các biến chứng như viêm giác mạc, sẹo giác mạc và loạn thị.

Các chuyên gia nhãn khoa đều khuyến cáo rằng việc điều trị kịp thời và đúng thời điểm là rất quan trọng.

Có thể so sánh tình trạng sạn vôi ở mắt với một cái cây bị bám rêu. Nếu rêu chỉ mới mọc, việc lấy chúng ra rất dễ dàng và ít tốn kém. Nhưng khi rêu đã bám chắc và lan rộng, việc loại bỏ sẽ trở nên khó khăn hơn và có thể gây hại cho cây. Sạn vôi cũng vậy, nếu phát hiện và điều trị sớm, việc điều trị sẽ dễ dàng và hiệu quả hơn rất nhiều.

Tóm lại, sạn vôi ở mắt không thể tự khỏi mà cần phải có sự can thiệp y tế. Việc nhận biết và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để tránh các biến chứng và đảm bảo sức khỏe thị lực của bạn.

Phương pháp điều trị sạn vôi ở mắt

Điều trị sạn vôi ở mắt đòi hỏi phải áp dụng các phương pháp phù hợp tùy theo mức độ nặng nhẹ và tình trạng cụ thể của bệnh nhân. Có hai phương pháp chính được sử dụng, đó là phương pháp tự nhiên và các thủ thuật y tế.

Phương pháp tự nhiên

Phương pháp tự nhiên bao gồm các biện pháp hỗ trợ và giảm triệu chứng thông qua chế độ ăn uống, sử dụng các loại thảo dược và duy trì vệ sinh mắt tốt. Việc dùng rau má, nha đam, hạt chia là một trong số những phương pháp phổ biến giúp hỗ trợ điều trị.

Rau má là một loại cây có tính mát, giúp làm giảm viêm và kích ứng mắt. Bạn có thể sử dụng nước ép từ lá rau má để làm dịu mắt. Cụ thể hơn, thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa như rau má có thể giúp cơ thể giảm viêm, tạo điều kiện cho quá trình hồi phục tự nhiên của cơ thể diễn ra thuận lợi hơn.

Nha đam, đặc biệt là gel nha đam tinh khiết, chứa nhiều dưỡng chất giúp làm dịu và làm mờ sạn vôi ở mắt. Gel nha đam có thể được sử dụng như là một loại thuốc nhỏ mắt tự nhiên. Bạn có thể tưởng tượng như việc bôi lên một lớp kem dưỡng ẩm nhẹ nhàng, làm dịu và làm mềm các tế bào tổn thương trong mắt.

Hạt chia giàu axit béo omega-3 và các dưỡng chất quan trọng giúp giảm viêm và kích ứng mắt. Bổ sung hạt chia vào chế độ ăn hàng ngày có thể giúp mắt khỏe mạnh hơn.

Tuy vậy, các phương pháp tự nhiên thường chỉ giúp giảm triệu chứng và không thể thay thế hoàn toàn các biện pháp y tế chuyên khoa.

Thủ thuật y tế

Khi sạn vôi ở mắt trở nên nặng và gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, các thủ thuật y tế là cần thiết. Các thủ thuật này thường bao gồm tiểu phẫu để loại bỏ sạn vôi từ mắt một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Quy trình lấy sạn vôi bao gồm các bước chuẩn bị trước tiểu phẫu, gây tê vùng kết mạc, lấy bỏ sạn vôi và sau đó dùng thuốc kháng sinh, kháng viêm để giảm nguy cơ nhiễm trùng và viêm.

1. Chuẩn bị trước tiểu phẫu: Các bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra và chẩn đoán tình trạng sạn vôi, từ đó đưa ra phương án điều trị phù hợp. Bệnh nhân cũng sẽ được hướng dẫn cách chuẩn bị trước tiểu phẫu, bao gồm việc ngừng sử dụng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến quá trình phẫu thuật.
2. Gây tê vùng kết mạc: Trước khi tiến hành thủ thuật, bác sĩ sẽ dùng thuốc gây tê để giảm đau và làm bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn. Việc gây tê giúp quá trình loại bỏ sạn vôi diễn ra suôn sẻ và ít đau đớn.
3. Lấy bỏ sạn vôi: Bác sĩ sẽ sử dụng các công cụ y tế chuyên dụng để loại bỏ sạn vôi một cách chính xác và nhanh chóng.
4. Hậu phẫu: Sau khi hoàn tất thủ thuật, bệnh nhân sẽ được kê đơn thuốc kháng sinh, kháng viêm và hẹn lịch tái khám để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra tốt đẹp.

Sự kết hợp giữa phương pháp tự nhiên và thủ thuật y tế chính là cách tiếp cận toàn diện để điều trị sạn vôi ở mắt.

Lấy sạn vôi ở mắt có đau không?

Một trong những câu hỏi phổ biến khác là việc lấy sạn vôi ở mắt có đau không? Câu trả lời sẽ làm bạn cảm thấy yên tâm hơn khi biết rằng quá trình này thường ít đau và không gây nhiều khó chịu nếu thực hiện đúng cách.

Cảm giác trong quá trình lấy sạn

Quá trình lấy sạn vôi ở mắt bao gồm việc gây tê vùng kết mạc, giúp giảm cảm giác đau đớn trong suốt quá trình tiểu phẫu. Điều này tương tự như khi bạn đi nhổ răng và được tiêm thuốc tê để không cảm thấy đau. Các bác sĩ sẽ sử dụng thuốc tê cục bộ hoặc toàn thân, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân.

Nếu nói về cảm giác trong suốt quá trình lấy sạn, bạn có thể hình dung như khi đi tiêm vắc xin. Bạn sẽ cảm thấy một chút khó chịu khi bác sĩ tiêm thuốc tê, nhưng sau vài giây, cảm giác này sẽ biến mất và bạn bắt đầu không còn cảm nhận được gì ở khu vực mắt.

Chăm sóc sau khi lấy sạn

Sau khi tiểu phẫu lấy sạn vôi hoàn tất, cảm giác đau nhói, khó chịu sẽ dần biến mất nhưng mắt có thể sẽ còn hơi đau và sưng trong vài ngày đầu. Bác sĩ sẽ thường kê đơn thuốc kháng sinh và kháng viêm để phòng ngừa nhiễm trùng và giúp quá trình hồi phục nhanh chóng hơn.

Việc chăm sóc sau phẫu thuật đóng một vai trò rất quan trọng trong quá trình hồi phục. Bệnh nhân cần tuân thủ đầy đủ các chỉ định và không tự ý ngưng thuốc hoặc sử dụng các loại thuốc khác mà chưa được đồng ý của bác sĩ.

Như một phép ẩn dụ, bạn có thể tưởng tượng việc chăm sóc sau khi lấy sạn vôi ở mắt giống như chăm sóc một vết thương nhỏ. Mặc dù quá trình phẫu thuật có thể nhanh chóng và ít đau đớn, nhưng việc chăm sóc sau phẫu thuật quyết định việc vết thương hồi phục nhanh chóng và không để lại biến chứng. Khi bạn chăm sóc đúng cách, vết thương sẽ lành nhanh chóng và không gây phiền toái về sau.

Dưới đây là một số điểm cần lưu ý khi chăm sóc sau khi lấy sạn vôi:

• Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ như các loại thuốc nhỏ mắt kháng sinh, thuốc nhỏ mắt kháng viêm hoặc các loại thuốc hỗ trợ khác nếu cần.
• Tránh tiếp xúc với bụi bẩn và môi trường ô nhiễm bằng cách đeo kính bảo vệ mắt khi ra ngoài và hạn chế tiếp xúc với khói bụi, hạt bụi và các yếu tố gây kích ứng mắt.
• Rửa tay sạch sẽ trước khi chạm vào mắt và tránh dụi mắt hoặc dùng tay không vệ sinh để chạm vào mắt.
• Đảm bảo tuân thủ các cuộc hẹn tái khám theo chỉ định của bác sĩ để theo dõi quá trình hồi phục và phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra.

Phòng ngừa sạn vôi ở mắt

Việc phòng ngừa sạn vôi ở mắt không chỉ giúp duy trì sức khỏe mắt tốt hơn mà còn giúp tránh những phiền toái và chi phí điều trị không cần thiết. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý

Một chế độ dinh dưỡng hợp lý có thể giúp bạn giảm nguy cơ hình thành sạn vôi ở mắt. Cần cân đối các nhóm thực phẩm, bao gồm rau xanh, hoa quả tươi, các loại hạt và cá có chứa nhiều omega-3.

Các loại thực phẩm giàu vitamin A, D, E, K nên có mặt thường xuyên trong chế độ ăn của bạn. Ví dụ, cà rốt, bí đỏ, gan bò là những nguồn dồi dào vitamin A; còn các loại cá như cá hồi, cá mòi chứa nhiều omega-3 giúp mắt duy trì khả năng thị lực tốt.

Dưới đây là một số thực phẩm khuyến nghị:

Chế độ dinh dưỡng như vậy không chỉ tốt cho mắt mà còn giúp cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn.

Kiểm tra định kỳ với bác sĩ mắt

Việc kiểm tra định kỳ với bác sĩ mắt là rất quan trọng để phát hiện sớm tình trạng sạn vôi và các vấn đề nhãn khoa khác. Những người đã từng bị sạn vôi nên duy trì thói quen kiểm tra mắt ít nhất 6 tháng/lần để đảm bảo không có tái phát.

Kiểm tra định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm sạn vôi mà còn giúp bạn cập nhật tình trạng sức khỏe mắt và có biện pháp phòng ngừa kịp thời. Trung tâm Mắt Sài Gòn Hikari với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, trang thiết bị hiện đại luôn sẵn sàng cung cấp dịch vụ kiểm tra mắt định kỳ chất lượng cao.

Bảo vệ mắt khỏi các yếu tố nguy hại

Việc đeo kính bảo vệ mắt khi ra ngoài, đặc biệt là khi làm việc trong môi trường khói bụi hoặc tiếp xúc với ánh sáng mạnh, là biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Điều này giúp tránh tiếp xúc với các hạt bụi, hóa chất có thể gây kích ứng và là nguyên nhân hình thành sạn vôi.

Tránh dụi mắt và giữ vệ sinh tốt bằng cách rửa tay sạch sẽ trước khi chạm vào mắt. Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mắt khi cảm thấy mắt khó chịu cũng là một biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả.

Nên khám mắt ở đâu để đảm bảo an toàn?

Khi đối mặt với các vấn đề nhãn khoa, việc chọn lựa đúng địa chỉ khám và điều trị là rất quan trọng. Trung tâm Mắt Sài Gòn Hikari là một trong những địa chỉ uy tín đi đầu về khám và điều trị nhãn khoa với phương châm “mắt sáng tâm an”.

Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa có hơn 30 năm kinh nghiệm, trung tâm này luôn tận tâm mang đến các dịch vụ tốt nhất cho khách hàng. Trang thiết bị, máy móc hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài; cơ sở vật chất và quy trình làm việc đạt chuẩn an toàn theo quy định của Bộ Y tế. Đặc biệt, trung tâm cam kết 100% vật tư tiêu hao trong ca mổ chỉ dùng một lần để đảm bảo không gây nhiễm trùng cho bệnh nhân.

Trung tâm Mắt Sài Gòn Hikari cung cấp nhiều dịch vụ đa dạng từ khám mắt định kỳ, điều trị các bệnh lý mắt đến phẫu thuật mắt. Mọi bước trong quy trình đều được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa giàu kinh nghiệm, đảm bảo bạn luôn nhận được chăm sóc tốt nhất. Với tận tâm và chuyên nghiệp, đây chính là địa chỉ bạn có thể hoàn toàn tin tưởng để chăm sóc sức khỏe mắt của mình.

Sạn vôi ở mắt là một vấn đề nhãn khoa không thể xem thường. Dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, nó có thể gây ra rất nhiều phiền toái và biến chứng nguy hiểm như viêm giác mạc, loạn thị. Điều quan trọng là nhận biết các triệu chứng sớm và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để có phương pháp điều trị hiệu quả. Chế độ dinh dưỡng hợp lý, vệ sinh mắt tốt và kiểm tra định kỳ là những biện pháp phòng ngừa hữu hiệu giúp bạn duy trì sức khỏe mắt.

Nguồn tham khảo bài viết:

• 2024. Conjunctival concretion – Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Conjunctival_concretion.
• 2024. Conjunctival Concretions – StatPearls – NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560771/.
• 2024. Concretions – College of Optometrists. https://www.college-optometrists.org/clinical-guidance/clinical-management-guidelines/concretions_conjunctivallithiasis.
• 2024. https://www.uhd.nhs.uk/uploads/about/docs/our_publications/patient_information_leaflets/Eye_Department/Concretions_058-21.pdf.
• 2024. Curettage for Copious Conjunctival Concretions – PMC. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7773287/.