Nóng mắt là dấu hiệu của bệnh gì? Nên làm gì khi mắt bị nóng

Nóng mắt, một hiện tượng thông thường nhưng lại gây ra không ít nỗi lo lắng cho nhiều người trong cuộc sống hiện đại. Mỗi khi đôi mắt cảm thấy nóng rát, khó chịu, ta không khỏi lo lắng về nguyên nhân, hậu quả và cách xử lý vấn đề này. Đôi mắt là cửa sổ tâm hồn, là trung tâm của sự giao tiếp và cảm xúc, vì vậy việc chăm sóc và bảo vệ đôi mắt luôn được đặt lên hàng đầu. Hãy cùng Hikari tìm hiểu chi tiết về hiện tượng nóng mắt, nguyên nhân, triệu chứng, cho đến cách xử lý ngay tại nhà qua bài viết sau đây.

Nóng mắt là gì?

Nóng mắt có thể được hiểu là một cảm giác nóng rát và khó chịu ở mắt, đi kèm với hiện tượng kích ứng. Khi gặp phải tình trạng này, người bệnh có thể cảm thấy như có một lớp màng nóng rát che phủ lên bề mặt đôi mắt.

Nóng mắt không phải là một bệnh độc lập mà thường là một dấu hiệu hoặc triệu chứng của nhiều vấn đề về mắt khác nhau. Các vấn đề này có thể bao gồm từ những kích ứng thông thường đến các bệnh lý mắt nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời.

Hãy tưởng tượng mắt của bạn như một bức hoạ tinh xảo, nhưng không may có những vết mực đỏ lan rộng, biểu thị cho cảm giác khó chịu và đau rát. Khi mắt bị nóng, đôi khi chỉ cần sự thay đổi nhỏ trong ánh sáng hoặc tiếp xúc với các chất kích thích cũng có thể khiến mắt càng trở nên nhạy cảm hơn.

Đôi khi, nóng mắt đi kèm với các triệu chứng khác như đỏ mắt, sưng mắt, ngứa mắt và thậm chí là đổ nhiều ghèn, làm mờ đi ‘bức hoạ’ hoàn mỹ mà bạn từng thấy trong gương.

Định nghĩa này được củng cố qua các nghiên cứu và tư liệu y khoa. Theo các chuyên gia, nóng mắt thường là hậu quả của tình trạng căng thẳng, mệt mỏi, hoặc do tiếp xúc với các yếu tố kích thích từ môi trường như ánh nắng, bụi, chất gây dị ứng. Một số trường hợp nặng hơn có thể là biểu hiện của các bệnh lý mắt như viêm kết mạc hay viêm mi mắt.

Việc hiều rõ định nghĩa và nguyên nhân có thể giúp chúng ta có những biện pháp phòng tránh và điều trị hiệu quả hơn.

Nguyên nhân gây ra nóng mắt

Nóng mắt không phải là một tình trạng xuất hiện ngẫu nhiên mà thường có nguyên nhân cụ thể. Hiểu rõ các nguyên nhân gây ra nóng mắt sẽ giúp chúng ta xác định được biện pháp phòng tránh và điều trị hiệu quả.

• Viêm mi mắt: Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nóng mắt. Viêm mi mắt có thể do nhiễm trùng, dị ứng với mỹ phẩm, hoặc tắc tuyến lệ. Tình trạng này khiến mí mắt trở nên đỏ, sưng, gây ra cảm giác nóng rát.
• Phơi nhiễm với ánh sáng mặt trời: Khi bạn dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ thích hợp, mắt bạn có thể bị cháy nắng, dẫn đến cảm giác nóng rát, khó chịu.
• Dị ứng và kích ứng: Tiếp xúc với các chất gây kích ứng như bụi, phấn hoa, hóa chất có thể làm mắt bạn bị kích ứng và gây ra cảm giác nóng rát. Dị ứng theo mùa hoặc dị ứng do mỹ phẩm cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng này.
• Mắc dị vật trong mắt: Bụi, cát, hoặc hóa chất lọt vào mắt không chỉ gây đau mà còn tạo ra cảm giác nóng rát. Việc xử lý kịp thời để loại bỏ các dị vật này rất quan trọng.
• Viêm kết mạc: Đây là một bệnh lý nhiễm trùng mắt do vi khuẩn hoặc virus. Viêm kết mạc làm mắt trở nên đỏ, ngứa, tiết dịch và gây ra cảm giác nóng rát khó chịu.
• Khô mắt: Khi mắt không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt bay hơi quá nhanh, bạn sẽ gặp phải tình trạng khô mắt. Khô mắt không chỉ gây ra cảm giác nóng rát mà còn làm mắt dễ bị kích ứng và nhiễm trùng.
• Mệt mỏi và căng thẳng mắt: Dành quá nhiều thời gian trước màn hình máy tính, điện thoại di động hoặc làm việc trong môi trường ánh sáng yếu cũng có thể khiến đôi mắt mệt mỏi, căng thẳng và dẫn đến hiện tượng nóng mắt.

Nhìn chung, nóng mắt có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, từ những yếu tố bên ngoài đến các bệnh lý bên trong mắt. Điều quan trọng là phải biết nhận biết các nguyên nhân và có biện pháp phòng ngừa, điều trị hợp lý để bảo vệ sức khỏe đôi mắt.

Triệu chứng của nóng mắt

Khi đôi mắt của bạn biểu hiện triệu chứng nóng rát, điều này không chỉ đơn giản là một hiện tượng thoáng qua mà có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng hơn. Việc nhận biết các triệu chứng của nóng mắt sẽ giúp bạn có thể xử lý kịp thời và tránh được những hậu quả nghiêm trọng hơn về sau.

1. Cảm giác nóng rát: Đây là triệu chứng rõ ràng nhất. Bạn có thể cảm thấy như có lửa đang bùng cháy trong đôi mắt, gây ra sự khó chịu gần như không thể chịu nổi.
2. Đỏ mắt: Khi mắt bị nóng, triệu chứng này thường đi kèm với mắt đỏ, do các mạch máu nhỏ trong mắt bị giãn ra. Mắt đỏ có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc kích ứng.
3. Ngứa và chảy nước mắt: Dị ứng và kích ứng không chỉ gây ra cảm giác nóng rát mà còn làm mắt ngứa ngáy và chảy nước mắt. Đôi mắt luôn ướt đẫm nước mắt là một biến chứng khá thông thường của nóng mắt.
4. Tiết dịch mắt: Mắt của bạn có thể tiết ra nhiều dịch hơn bình thường, đặc biệt là trong trường hợp viêm kết mạc hoặc nhiễm trùng mắt. Dịch tiết này có thể là mủ, gây kích ứng thêm và làm tình trạng nóng rát trở nên nghiêm trọng hơn.
5. Sưng và đau mắt: Nóng mắt có thể làm mắt bạn sưng lên, gây cảm giác đau nhức mắt. Bạn có thể cảm thấy như có áp lực đè nặng trong mắt, làm đau mắt mỗi khi chớp hoặc di chuyển mắt.
6. Nhạy cảm với ánh sáng: Đôi mắt nóng rát, đỏ, sưng thường trở nên nhạy cảm hơn với ánh sáng. Ánh sáng mạnh, đặc biệt là ánh sáng mặt trời, có thể làm tăng cảm giác khó chịu và nóng rát trong mắt.
7. Mất thị lực tạm thời: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, nóng mắt có thể gây ra mất thị lực tạm thời. Dù hiện tượng này không thường xuyên xảy ra, nhưng nó là một dấu hiệu cảnh báo cho thấy bạn cần đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Nhận biết và hiểu rõ các triệu chứng của nóng mắt sẽ giúp bạn có biện pháp đối phó kịp thời và hiệu quả. Đừng nên xem nhẹ những dấu hiệu nhỏ bé, vì chúng có thể là lời báo động cho một vấn đề nghiêm trọng hơn về mắt.

Phân loại nóng mắt

Nóng mắt không chỉ đơn giản là một hiện tượng mà có thể được phân loại thành nhiều dạng khác nhau, dựa trên nguyên nhân gây ra và các triệu chứng cụ thể. Việc phân loại này không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình trạng mắt mà còn hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị hiệu quả.

• Nóng mắt do căng thẳng: Nguyên nhân được cho là do bạn dành quá nhiều thời gian nhìn vào màn hình máy tính, điện thoại, hoặc làm việc trong môi trường ánh sáng yếu. Khi đó bạn sẽ có các triệu chứng như mắt đỏ, mờ, mỏi và có cảm giác nóng rát.
• Nóng mắt do viêm nhiễm: Khi mắt bạn bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus, như viêm kết mạc, mắt sẽ đỏ, tiết dịch mủ hoặc nước mắt nhiều, sưng và nóng rát.
• Nóng mắt do dị ứng: Đối với một số người khi tiếp xúc với bụi, phấn hoa hoặc các hóa chất gây dị ứng, mắt sẽ xuất hiện tình trạng ngứa, đỏ, chảy nước mắt và có cảm giác nóng rát.
• Nóng mắt do khô mắt: Việc vử dụng màn hình trong thời gian dài, môi trường khô, không khí khô có thể khiến mắt khô, đỏ, nóng rát và cảm giác như có vật lạ trong mắt.
• Nóng mắt do ánh nắng: Khi bạn tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mà không đeo kính bảo vệ. chúng có thể khiến mắt bạn đỏ, nóng rát, đau khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh.
• Nóng mắt do mắc dị vật trong mắt: Khi bụi, cát, hoặc các dị vật nhỏ lọt vào mắt, chúng sẽ khiến bạn cảm thấy đau, đỏ mắt, nóng rát và có cảm giác như có vật lạ trong mắt.

Phân loại rõ ràng giúp chúng ta có cái nhìn tổng quan hơn về nóng mắt và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp. Không chỉ dừng lại ở việc nhận biết và xử lý triệu chứng, việc hiểu rõ nguyên nhân cũng giúp tránh tái phát và bảo vệ đôi mắt một cách tốt nhất.

Bị nóng mắt phải làm sao?

Đối với những triệu chứng nhẹ hoặc mới xuất hiện, có nhiều biện pháp đơn giản và hiệu quả bạn có thể thực hiện ngay tại nhà để giảm bớt cảm giác nóng rát và kích ứng mắt.

• Rửa mắt bằng nước sạch: Sử dụng nước sạch, ấm để rửa nhẹ nhàng đôi mắt sẽ giúp làm dịu cảm giác nóng rát, loại bỏ các tác nhân gây kích ứng như bụi, phấn hoa hoặc hóa chất.
• Sử dụng thuốc nhỏ mắt bôi trơn: Thuốc nhỏ mắt bôi trơn là một lựa chọn tốt để giữ ẩm cho mắt, giúp giảm cảm giác khô mắt và nóng rát. Hãy chọn loại thuốc nhỏ mắt không chứa chất bảo quản để đảm bảo an toàn cho mắt.
• Chườm mát vùng mắt: Dùng khăn mềm thấm nước lạnh hoặc miếng chườm mát áp lên vùng mắt trong khoảng 10-15 phút. Phương pháp này giúp làm giảm sưng, cảm giác nóng rát và mệt mỏi cho mắt.
• Nghỉ ngơi cho mắt: Hãy nghỉ ngơi mắt bằng cách khép mắt lại, hạn chế sử dụng các thiết bị điện tử trong thời gian dài. Việc nghỉ ngơi mắt giúp giảm căng thẳng và mệt mỏi cho mắt. 
• Sử dụng phương pháp 20-20-20: Mỗi 20 phút, hãy nhìn ra khoảng cách 20 feet (6 mét) trong ít nhất 20 giây để giúp mắt được thư giãn.
• Điều chỉnh ánh sáng và góc làm việc: Đảm bảo ánh sáng làm việc đủ tốt và không quá chói. Điều chỉnh màn hình máy tính ở góc hợp lý để giảm áp lực lên đôi mắt.
• Tránh tiếp xúc với các chất kích ứng: Cố gắng nhận biết và tránh các chất gây kích ứng như phấn hoa, bụi, hóa chất, hoặc mỹ phẩm không phù hợp. Đây là biện pháp nhằm ngăn ngừa tái phát triệu chứng nóng mắt.
• Bổ sung nước và dưỡng chất: Uống đủ nước mỗi ngày giúp duy trì độ ẩm cần thiết cho mắt. Bên cạnh đó, bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu vitamin A, E và omega-3 cũng hỗ trợ tốt cho sức khỏe mắt.

Các biện pháp đơn giản tại nhà không chỉ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn mà còn giúp bảo vệ đôi mắt khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường xung quanh. Tuy nhiên, nếu tình trạng không giảm sau khi áp dụng các biện pháp này, bạn nên cân nhắc việc đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt.

Khi nào cần đi khám bác sĩ

Mặc dù có nhiều biện pháp tại nhà giúp giảm triệu chứng nóng mắt, nhưng không phải lúc nào chúng cũng hiệu quả đối với tất cả mọi trường hợp. Có những tình huống mà việc tự điều trị tại nhà không mang lại kết quả như mong đợi và bạn cần phải tìm đến giúp đỡ của bác sĩ chuyên khoa mắt.

1. Triệu chứng không giảm sau vài ngày: Nếu đã áp dụng các biện pháp tại nhà trong vài ngày mà triệu chứng không giảm hoặc thậm chí trở nên nghiêm trọng hơn, đó là dấu hiệu bạn cần đi khám bác sĩ ngay.
2. Mắt sưng, đỏ và tiết dịch màu đục: Tình trạng mắt sưng, đỏ và tiết dịch màu đục là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng, cần điều trị bằng thuốc kháng sinh hoặc các biện pháp y tế khác. Lúc này, việc tự điều trị tại nhà không còn hiệu quả.
3. Đau mắt cực độ và nhạy cảm với ánh sáng: Nếu bạn cảm thấy đau mắt cực độ kèm theo nhạy cảm với ánh sáng, có thể đây là dấu hiệu của viêm mi mắt nghiêm trọng hoặc các bệnh lý mắt khác cần được khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa mắt.
4. Mất thị lực hoặc thị lực mờ: Nếu bạn gặp phải mất thị lực đột ngột hoặc thị lực mờ đi, bạn cần đi khám bác sĩ ngay lập tức. Các triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng như viêm giác mạc, tăng nhãn áp hoặc thậm chí là một dấu hiệu của các bệnh về não.
5. Ngứa ngáy và đỏ mắt kéo dài: Nếu mắt bạn luôn ngứa ngáy và đỏ mà không cảm thấy dễ chịu dù đã áp dụng các biện pháp trị liệu tại nhà, đó có thể là dấu hiệu của dị ứng hoặc một tình trạng nhiễm trùng cần được điều trị bằng thuốc kê đơn từ bác sĩ.
6. Cảm giác có dị vật trong mắt mà không thể loại bỏ: Nếu bạn cảm thấy có dị vật trong mắt mà không thể tự loại bỏ và triệu chứng không giảm sau khi rửa mắt, bạn cần tìm đến bác sĩ để kiểm tra và xử lý kịp thời.
7. Các triệu chứng kèm theo khác: Các triệu chứng như sốt, đau đầu, buồn nôn hoặc nôn mửa kèm theo tình trạng nóng mắt cũng là dấu hiệu cần đi khám bác sĩ ngay. Đây có thể là biểu hiện của một bệnh lý toàn thân cần khám và điều trị toàn diện.

Việc nhận biết thời điểm cần đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt giúp bảo vệ sức khỏe đôi mắt cũng như đảm bảo không bỏ lỡ cơ hội điều trị hiệu quả các bệnh lý mắt kịp thời. Đừng chủ quan với những triệu chứng bất thường dù nhỏ nhất.

Những điều nên tránh khi bị nóng mắt

Khi đôi mắt bạn cảm thấy nóng rát, có một số thói quen hoặc hành động cần tránh để không làm tình trạng này trở nên nghiêm trọng hơn. Dưới đây là danh sách những điều bạn nên tránh khi bị nóng mắt:

1. Tránh gãi hoặc chà xát mắt: Dù cảm giác ngứa và khó chịu có thể kích thích bạn đưa tay lên gãi hoặc chà xát mắt, nhưng hành động này chỉ làm tình trạng kích ứng và viêm nhiễm trở nên tồi tệ hơn. Việc này có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng.
2. Tránh tiếp xúc với ánh sáng mạnh: Ánh sáng mặt trời hoặc ánh sáng từ màn hình điện tử có thể làm mắt bạn cảm thấy đau hơn. Hãy đảm bảo bạn sử dụng kính râm khi ra ngoài hoặc điều chỉnh độ sáng màn hình để bảo vệ mắt.
3. Không sử dụng mỹ phẩm hoặc sản phẩm chăm sóc da chứa hóa chất mạnh: Khi mắt đang bị kích ứng, việc sử dụng mỹ phẩm chứa hóa chất mạnh có thể làm tình trạng nóng rát trầm trọng hơn. Hãy ngừng sử dụng các sản phẩm này cho đến khi mắt bạn lành hẳn.
4. Tránh sử dụng chung các vật dụng cá nhân: Để tránh lây lan nhiễm trùng, không sử dụng chung khăn mặt, gối, hoặc bất kỳ vật dụng cá nhân nào khác với người khác. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn đang bị các vấn đề nhiễm trùng mắt như viêm kết mạc.
5. Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng: Hạn chế tiếp xúc với phấn hoa, bụi mịn, hóa chất hoặc bất kỳ chất gì bạn biết là có thể gây dị ứng và kích ứng cho mắt. Sử dụng các biện pháp bảo vệ như đeo kính bảo vệ và giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ.
6. Không sử dụng nước muối hoặc các dung dịch tự chế khác: Một số người có thói quen sử dụng nước muối hoặc các dung dịch tự chế để rửa mắt. Tuy nhiên, điều này có thể làm tổn thương mắt nhiều hơn nếu không sử dụng đúng cách hoặc không đảm bảo vệ sinh.
7. Tránh ăn thực phẩm không lành mạnh: Thực phẩm nhanh, nhiều dầu mỡ và không cân đối dưỡng chất có thể làm trầm trọng thêm tình trạng khô mắt và nóng rát. Hãy duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh đầy đủ vitamin và khoáng chất.

Những điều trên không chỉ giúp bạn tránh làm tình trạng mắt hiện tại trở nên nghiêm trọng hơn mà còn bảo vệ đôi mắt khỏi những yếu tố gây hại. Việc biết và tránh các thói quen không tốt cũng quan trọng như việc áp dụng các biện pháp trị liệu.

Các loại thuốc điều trị nóng mắt

Khi các biện pháp tại nhà không mang lại hiệu quả như mong muốn, việc sử dụng thuốc điều trị nóng mắt dưới hướng dẫn của bác sĩ là điều cần thiết. Dưới đây là một số loại thuốc và biện pháp điều trị chuyên khoa thường được sử dụng khi bị nóng mắt:

Thuốc nhỏ mắt kháng viêm

Các loại thuốc nhỏ mắt kháng viêm như corticosteroid hoặc NSAIDs (thuốc kháng viêm không steroid) thường được sử dụng để giảm tình trạng viêm và sưng đỏ mắt. Tuy nhiên, đây là loại thuốc cần chỉ định của bác sĩ do có thể gây ra tác dụng phụ nếu sử dụng kéo dài.

Thuốc kháng sinh

Nếu mắt bị nhiễm trùng vi khuẩn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ mắt hoặc thuốc uống kháng sinh. Việc tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc là rất quan trọng để đảm bảo nhiễm trùng được điều trị hoàn toàn.

Thuốc chống dị ứng (Antihistamines)

Đối với những trường hợp nóng mắt do dị ứng, thuốc chống dị ứng dạng nhỏ mắt hoặc thuốc uống có thể giúp giảm triệu chứng nhanh chóng. Các loại thuốc này giúp ngăn chặn tác động của histamine, chất gây ra triệu chứng dị ứng.

Nước mắt nhân tạo

Nước mắt nhân tạo là lựa chọn tốt để duy trì độ ẩm cho mắt, đặc biệt là trong trường hợp bị khô mắt. Nước mắt nhân tạo có nhiều loại, từ gel đến dung dịch, phù hợp với từng mức độ khô mắt khác nhau.

Thuốc giãn đồng tử (Mydriatics)

Các loại thuốc giãn đồng tử có thể được sử dụng trong các trường hợp viêm giác mạc hoặc viêm màng bồ đào. Thuốc này giúp giảm đau và ngăn chặn co giật của cơmí mắt, nhưng cần theo dõi của bác sĩ.

Thuốc điều trị nâng cao miễn dịch

Trong một số trường hợp bệnh mắt mãn tính, thuốc điều trị nâng cao miễn dịch như ciclosporin A hoặc lifitegrast có thể được bác sĩ kê đơn. Các loại thuốc này giúp điều chỉnh phản ứng miễn dịch của cơ thể, giảm viêm và ngăn ngừa tổn hại cho mắt.

Nóng mắt là một tình trạng phổ biến nhưng lại có thể gây ra nhiều phiền toái và khó chịu. Hiểu rõ các nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý kịp thời sẽ giúp bạn kiểm soát tốt hơn tình trạng này và bảo vệ sức khỏe đôi mắt một cách toàn diện. Đừng bao giờ xem nhẹ bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng nào của nóng mắt, vì đôi khi chúng có thể là chỉ báo của những vấn đề nghiêm trọng hơn.

Hãy bắt đầu từ những biện pháp đơn giản tại nhà, như rửa mắt bằng nước sạch, sử dụng thuốc nhỏ mắt bôi trơn, chườm mát và nghỉ ngơi cho mắt. Đối với những triệu chứng nghiêm trọng hơn, việc đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt là điều cần thiết để đảm bảo bạn nhận được điều trị kịp thời và chính xác.

Không chỉ dừng lại ở việc điều trị triệu chứng, một chế độ ăn uống khoa học và đầy đủ dưỡng chất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và cải thiện sức khỏe mắt. Bổ sung thêm các loại thực phẩm giàu vitamin A, E, omega-3 và các chất chống ôxy hóa sẽ giúp đôi mắt luôn sáng khỏe và ngăn ngừa các bệnh lý mắt về sau.

Nguồn tham khảo bài viết:

• 2024. Burning Eyes: 11 Causes and Home Remedies To Try. https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/24609-burning-eyes.
• 2024. Eye Burn Treatment: What To Do If You Burn Your Eye. https://www.webmd.com/eye-health/eye-burn-treatment.
• 2024. Eyes – flash burns – Better Health Channel. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/eyes-flash-burns.
• 2024. Burns to the Eye – Injuries and Poisoning – MSD Manual Consumer Version. https://www.msdmanuals.com/home/injuries-and-poisoning/eye-injuries/burns-to-the-eye.
• 2021. Burning Eyes – American Academy of Ophthalmology. https://www.aao.org/eye-health/symptoms/burning-eyes.