Nguyên nhân gây đau mắt đỏ ở trẻ em và cách điều trị cha mẹ nên biết

Đau mắt đỏ, hay còn gọi là viêm kết mạc, là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất mà trẻ em thường gặp. Với triệu chứng dễ nhận biết như đỏ mắt, chảy ghèn, ngứa mắt và cảm giác khó chịu, tình trạng này tuy thường không nghiêm trọng nhưng lại có thể gây ra nhiều lo lắng cho cha mẹ và trẻ. Đặc biệt, căn bệnh này rất dễ lây lan trong các môi trường đông đúc như trường học, nhóm trẻ em, khiến cho việc phát hiện và xử lý kịp thời trở nên cực kỳ quan trọng. Trong bài viết này, hãy cùng Hikari tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng, thời gian hồi phục, cách điều trị và phòng ngừa đau mắt đỏ ở trẻ em qua bài viết này nhé!

Đau mắt đỏ ở trẻ em là bệnh gì?

Đau mắt đỏ ở trẻ em, về cơ bản, là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng ở màng kết mạc của mắt. Kết mạc là lớp màng mỏng, trong suốt che phủ lòng trắng của mắt và bên trong mí mắt.

Khi lớp màng này bị viêm, nó sẽ phản ứng bằng cách làm tăng lưu thông máu đến khu vực đó, dẫn đến hiện tượng đỏ mắt. Bệnh lý này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm virus, vi khuẩn, dị ứng và thói quen sống.

Đau mắt đỏ có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt và triệu chứng có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, bệnh này không ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của trẻ.

Thay vào đó, đau mắt đỏ gây ra cảm giác khó chịu, có thể khiến cho việc học tập và vui chơi của trẻ bị gián đoạn. Việc nhận biết và điều trị kịp thời sẽ giúp trẻ mau chóng hồi phục và tránh những biến chứng không đáng có.

Nguyên nhân gây đau mắt đỏ ở trẻ em

Nguyên nhân gây đau mắt đỏ ở trẻ em rất đa dạng, bao gồm:

Virus gây đau mắt đỏ

Khi nói đến đau mắt đỏ do virus, dạng phổ biến nhất là do adenovirus. Virus này thường gây ra các triệu chứng liên quan đến đường hô hấp, từ ho húng hắng đến viêm họng, khiến cho trẻ dễ bị lây nhiễm trong môi trường đông người như trường học.

Đau mắt đỏ do virus thường không nghiêm trọng và có thể tự khỏi sau 5 đến 14 ngày, tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu không chăm sóc đúng cách, nó có thể lây lan và gây ra sự bùng phát trong cộng đồng.

Triệu chứng thường gặp của đau mắt đỏ do virus bao gồm:

• Mắt đỏ hoặc hồng.
• Chảy nước mắt và ghèn mắt.
• Cảm giác ngứa ngáy hoặc cộm ở mắt.
• Đôi khi có kèm theo triệu chứng cảm lạnh như sốt nhẹ hoặc đau họng.

So với đau mắt đỏ do vi khuẩn, đau mắt đỏ do virus thường không yêu cầu điều trị kháng sinh. Việc chăm sóc tại nhà với việc rửa mắt bằng nước muối sinh lý và giữ cho trẻ nghỉ ngơi có thể giúp giảm triệu chứng và nhanh chóng phục hồi.

Vi khuẩn và các tác nhân khác

Bên cạnh virus, vi khuẩn cũng là một trong những nguyen nhân phổ biến gây đau mắt đỏ. Đau mắt đỏ do vi khuẩn có thể nghiêm trọng hơn và thường đi kèm với các triệu chứng rõ rệt hơn, như chảy ghèn mắt có màu vàng hoặc xanh.

Nếu viêm kết mạc do virus có thể tự khỏi thì viêm kết mạc do vi khuẩn hầu hết sẽ cần phải điều trị bằng kháng sinh. Việc không điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như tổn thương giác mạc hoặc nhiễm trùng lan rộng.

Khi mà bệnh do vi khuẩn tiến triển, triệu chứng có thể bao gồm:

• Mí mắt bị sưng, đỏ.
• Chảy ghèn mắt: dòng màu vàng hoặc xanh, có thể gây khó khăn khi mở mắt vào buổi sáng.
• Cảm giác đau và khó chịu nhiều hơn.

Vì vậy, nếu trẻ có triệu chứng đau mắt đỏ kéo dài, có dấu hiệu chảy ghèn nhiều hoặc cảm thấy đau nhức, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị một cách kịp thời.

Thói quen và điều kiện sống ảnh hưởng

Thói quen sinh hoạt và các điều kiện sống cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc đau mắt đỏ ở trẻ em. Trẻ em thường thoải mái với việc dụi mắt, nhất là khi tay chưa được rửa sạch, do đó dễ dàng đưa vi khuẩn hoặc bụi bẩn vào mắt. Những thói quen này có thể làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm, đặc biệt là khi trẻ chơi đùa hoặc tiếp xúc gần gũi với nhau.

Ngoài ra, điều kiện môi trường như ô nhiễm, thời tiết khô hanh cũng góp phần làm giảm sức đề kháng của mắt, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển. Ví dụ, o mùa hè oi ả hay đông lạnh, khi bụi bẩn lẫn trong không khí, trẻ có thể dễ bị kích ứng mắt hoặc mắc các chứng bệnh liên quan.

Chính vì vậy, việc dạy trẻ về việc giữ gìn vệ sinh mắt, hạn chế dụi mắt và chăm sóc sức khỏe tổng thể là rất cần thiết để phòng tránh đau mắt đỏ. Cha mẹ cũng nên tạo ra môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát để giảm thiểu các nguy cơ lây nhiễm này.

Dấu hiệu và triệu chứng đau mắt đỏ ở trẻ em

Mắt đỏ và chảy ghèn

Khi trẻ bị đau mắt đỏ, một trong những triệu chứng rõ rệt nhất là hiện tượng mắt đỏ và chảy ghèn. Đôi mắt mà thường ngày trong veo, lành mạnh giờ đây lại mang sắc thái đỏ ửng, kèm theo là hiện tượng chảy ghèn. Chất dịch này có thể làm mắt trẻ bị sưng, khó mở và gây ra cảm giác rất khó chịu.

Khi trẻ thức dậy vào buổi sáng, cha mẹ có thể thấy những chất nhầy bám chặt quanh mí mắt. Ghèn có màu vàng hoặc xanh, khiến việc mở mắt trở nên khó khăn và đau đớn hơn. Người ta có thể hình dung đến trường hợp này như một ngọn lửa đang âm thầm xâm lấn, tạo cảm giác bỏng rát cho trẻ.

Việc chăm sóc mắt lúc này cần được ưu tiên hàng đầu. Cha mẹ nên sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch mắt cho trẻ hàng ngày, đặc biệt là vào buổi sáng. Điều này giúp loại bỏ không chỉ ghèn mà còn bụi bẩn có thể gây kích ứng thêm cho mắt.

Đau mắt đỏ có thể khiến trẻ cảm thấy khó chịu, mặc cảm và không thể tham gia các hoạt động vui chơi như bình thường. Điều này có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, khiến trẻ trở nên quấy khóc và dễ cáu gắt hơn. Cha mẹ nên tạo điều kiện để trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ và tránh xa các yếu tố gây kích thích.

Cảm giác khó chịu và ngứa

Cảm giác ngứa ngáy bỏng rát trong mắt thường kích thích trẻ phải dụi mắt, mặc dù cha mẹ đã nhắc nhở rằng việc này sẽ chỉ làm tình trạng tồi tệ hơn.

Cha mẹ nên nhắc trẻ không được dụi mắt và tìm cách giúp trẻ giảm cơn ngứa bằng một số cách an toàn. Việc rửa mắt bằng nước muối sinh lý có thể giúp làm sạch bụi bẩn và dị vật ra khỏi mắt, mang lại cảm giác thư giãn hơn cho trẻ. Một mẹo nhỏ là đưa trẻ ra nơi thoáng mát, tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm.

Bên cạnh đó, trẻ cũng cần được nghỉ ngơi đầy đủ, bởi giấc ngủ sẽ giúp cơ thể phục hồi sức lực và chống lại các triệu chứng khó chịu. Có thể cho trẻ đọc sách hoặc chơi trò chơi nhẹ nhàng, tránh các loại màn hình như tivi hay điện thoại, vì ánh sáng có thể khiến mắt trở nên nhạy cảm hơn. Với sự chăm sóc cẩn thận, trẻ sẽ chóng khỏi và quên đi mùa bão tố trong đôi mắt của mình.

Sốt và các triệu chứng đi kèm

Nhiều bậc phụ huynh thường thắc mắc rằng liệu đau mắt đỏ ở trẻ em có sốt không. Thực tế, trong một số trường hợp, đau mắt đỏ ở trẻ em có thể đi kèm với sốt nhẹ. Đây là điều mà nhiều phụ huynh thường thắc mắc và lo lắng. Việc sốt không phải là triệu chứng điển hình của đau mắt đỏ, nhưng trong một số tình huống, nó có thể xuất hiện như là phản ứng của cơ thể với tình trạng viêm nhiễm.

Tình trạng sốt có thể xuất hiện do các nguyên nhân như viêm kết mạc do virus, đặc biệt là adenovirus. Các dấu hiệu đi kèm có thể bao gồm chảy nước mắt, nghẹt mũi, đau họng hoặc ho. Nếu trẻ bị đau mắt đỏ kèm với sốt cao trên 38 độ C cùng với các triệu chứng khác mà không giảm sau 1-2 ngày, phụ huynh nên đưa trẻ đến bác sĩ để được thăm khám kỹ lưỡng.

Nếu sốt kèm theo các triệu chứng nặng như đau nhức nhiều, sưng mí mắt, hoặc có các dấu hiệu khác như giảm thị lực, khả năng nhiễm trùng có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Điều này như một lời cảnh báo mà cơ thể trẻ gửi đến cha mẹ không thể bỏ qua.

Phụ huynh cần theo dõi nhiệt độ của trẻ và điều trị sốt bằng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ khi cần thiết. Ngoài ra, giữ ấm cho trẻ trong những ngày thời tiết có sự biến đổi cũng là một cách giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và giảm triệu chứng sốt.

Thời gian phục hồi đau mắt đỏ ở trẻ em

Thời gian phục hồi đau mắt đỏ ở trẻ em rất đa dạng, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu là viêm kết mạc do virus, bệnh thường tự khỏi sau 5 – 14 ngày. Tuy nhiên, nếu do vi khuẩn, việc sử dụng thuốc kháng sinh có thể giúp giảm thời gian bệnh đi nhiều.

Thời gian trung bình để khỏi bệnh

Theo thống kê, trung bình thời gian phục hồi cho trẻ bị đau mắt đỏ do virus khoảng từ 7 đến 10 ngày. Trong trường hợp đau mắt đỏ do vi khuẩn, nếu được điều trị kịp thời có thể giới hạn thời gian phục hồi xuống dưới 7 ngày. Điều quan trọng trong thời gian này là các bậc phụ huynh phải theo dõi sát sao sự phát triển của triệu chứng.

Nếu bệnh được phát hiện sớm và thực hiện các biện pháp chăm sóc đúng cách, trẻ có thể phục hồi nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, nếu trẻ trải qua tuổi thơ với cơ thể yếu, không đủ sức đề kháng, quá trình hồi phục sẽ bị kéo dài hơn.

Các yếu tố ảnh hưởng đến thời gian khỏi

Nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến thời gian hồi phục đau mắt đỏ ở trẻ em. Một số yếu tố chính bao gồm:

1. Nguyên nhân gây bệnh: Như đã đề cập, đau mắt đỏ do virus thường khỏi nhanh hơn so với vi khuẩn.
2. Tuổi của trẻ: Trẻ nhỏ tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh, do đó thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn.
3. Thời gian phát hiện và điều trị: Nếu bệnh được phát hiện và điều trị kịp thời, thời gian hồi phục sẽ nhanh chóng hơn.
4. Sức khỏe tổng quát của trẻ: Nếu trẻ có bệnh nền ảnh hưởng đến sức đề kháng, hồi phục sẽ chậm hơn.

Dựa vào những yếu tố này, phụ huynh nên tích cực theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ và chủ động xin tư vấn từ bác sĩ để có biện pháp chăm sóc hợp lý.

Biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Nếu đau mắt đỏ ở trẻ em không được điều trị kịp thời, nhiều biến chứng có thể xảy ra, bao gồm:

1. Lây nhiễm cho người khác: Viêm kết mạc do virus hoặc vi khuẩn rất dễ lây nhiễm, do đó có thể khiến những trẻ khác trong môi trường sống bị bệnh.
2. Tổn thương mắt: Viêm kết mạc mãn tính hoặc không điều trị có thể dẫn đến tổn thương giác mạc hoặc tình trạng viêm nặng nề.
3. Nhiễm trùng nặng hơn: Vi khuẩn gây bệnh có thể lan rộng hơn và gây ra các tình trạng nhiễm trùng trở nên nghiêm trọng hơn.

Cha mẹ cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường và thực hiện các biện pháp điều trị kịp thời để bảo vệ sức khỏe đôi mắt của trẻ.

Cách điều trị đau mắt đỏ ở trẻ em

Đối với cháu nhỏ, việc điều trị đau mắt đỏ cần được thực hiện cẩn thận và theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Dưới đây là một số phương pháp điều trị mà phụ huynh có thể tham khảo:

Thuốc nhỏ mắt an toàn cho trẻ

Khi điều trị đau mắt đỏ cho trẻ, một số loại thuốc nhỏ mắt an toàn thường được chỉ định, bao gồm:

• Nước muối sinh lý (NatCl 0,9%): Giúp làm sạch mắt, giảm cảm giác cộm, ngứa. Thường xuyên nhỏ 2 giọt mỗi mắt, 2 giờ/lần.
• Thuốc nhỏ mắt chứa kháng sinh: Tobramycin và Chloramphenicol được chỉ định khi cần giảm nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn.
• Không dùng thuốc có chứa corticoid: Vì có thể gây bội nhiễm và tăng nhãn áp, cha mẹ cần đặc biệt tránh sử dụng thuốc có chứa thành phần này.

Việc điều trị cho trẻ cần được phối hợp chặt chẽ với bác sĩ chuyên môn để đảm bảo an toàn sức khỏe cho trẻ.

Các phương pháp điều trị tại nhà

Ngoài các phương pháp y tế, phụ huynh cũng có thể áp dụng một số biện pháp điều trị tại nhà để hỗ trợ trẻ nhanh hồi phục:

1. Rửa mắt sạch sẽ: Sử dụng nước muối sinh lý hoặc nước sạch để rửa mắt hàng ngày. Điều này giúp loại bỏ bụi bẩn và dịch tiết trong mắt.
2. Để mắt được nghỉ ngơi: Khi trẻ mắc đau mắt đỏ, nên hạn chế cho trẻ hoạt động với các loại màn hình như tivi, điện thoại, máy tính để giúp mắt được nghỉ ngơi.
3. Tạo không gian thoáng mát: Đảm bảo trẻ ở trong môi trường sạch sẽ và thoáng đãng, hạn chế bụi bẩn và ô nhiễm.
4. Khuyến khích nghỉ ngơi đầy đủ: Giấc ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Cách phòng ngừa đau mắt đỏ ở trẻ em

Việc phòng ngừa đau mắt đỏ ở trẻ em là vô cùng cần thiết để tránh sự lây lan và bảo vệ sức khỏe cho trẻ. Dưới đây là những cách mà cha mẹ có thể áp dụng:

Cách giữ vệ sinh cho trẻ

Giữ vệ sinh là chìa khóa hàng đầu để phòng ngừa đau mắt đỏ ở trẻ em. Cha mẹ nên:

• Rửa tay thường xuyên: Hướng dẫn trẻ rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Vệ sinh mắt hàng ngày: Sử dụng nước muối sinh lý để lau sạch quanh vùng mắt cho trẻ, hạn chế bụi bẩn và dịch tiết tích tụ.
• Không cho trẻ dụi mắt: Dạy trẻ cách phòng ngừa bằng cách không dụi mắt, vì điều này có thể mang vi khuẩn vào mắt.

Hạn chế lây lan trong môi trường

Để phòng ngừa việc lây lan đau mắt đỏ trong cộng đồng, cần chú ý đến những điều sau:

• Tránh tiếp xúc: Nếu trẻ có triệu chứng đau mắt đỏ, không nên cho trẻ đến trường hoặc nơi đông người để tránh nhiễm bệnh cho các bạn khác.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Lau dọn đồ chơi, bàn ghế và các bề mặt trong nhà thường xuyên để giảm nguy cơ lây lan vi khuẩn.
• Không sử dụng chung vật dụng cá nhân: Trẻ không nên chia sẻ khăn mặt, gối hay chậu rửa mặt với trẻ bị đau mắt đỏ.

Tăng cường sức đề kháng cho trẻ

Một cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp trẻ có khả năng chống lại bệnh tật tốt hơn. Cha mẹ nên:

• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý: Cho trẻ ăn đủ trái cây tươi và rau xanh để cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết.
• Đảm bảo giấc ngủ đủ: Khuyến khích trẻ ngủ đủ giấc để tăng cường sức đề kháng.
• Tiêm phòng đầy đủ: Đảm bảo trẻ được tiêm phòng theo đúng lịch để phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm.

Khi nào cần tái khám bác sĩ?

Phụ huynh cần chú ý tình trạng sức khỏe của trẻ và biết khi nào cần đưa trẻ đi tái khám bác sĩ. Một số dấu hiệu cần tái khám bao gồm:

• Triệu chứng không cải thiện sau 2 – 3 ngày điều trị.
• Sốt cao và triệu chứng không giảm.
• Mắt có dấu hiệu đỏ hoặc sưng nghiêm trọng hơn trước.

Cha mẹ cần chú ý theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ và không tự ý dùng thuốc khi chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Đau mắt đỏ ở trẻ em, mặc dù không phải là một bệnh nghiêm trọng, nhưng việc theo dõi và điều trị kịp thời là rất cần thiết. Từ việc tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị và phòng ngừa, những kiến thức này sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe mắt cho trẻ. Nếu trẻ có dấu hiệu đau mắt đỏ kèm theo các triệu chứng bất thường, việc đưa trẻ đến gặp bác sĩ để thăm khám kịp thời là điều cần thiết, nhằm tránh các biến chứng có thể xảy ra. Hãy luôn giữ cho trẻ trong môi trường sạch sẽ, chú ý vệ sinh, chăm sóc sức khỏe một cách tốt nhất để giúp các em có đôi mắt khỏe mạnh và không bị ảnh hưởng bởi những vấn đề về mắt trong tương lai.

• 2024. Kids Health Information : Conjunctivitis. https://www.rch.org.au/kidsinfo/fact_sheets/conjunctivitis/.
• 2024. Conjunctivitis (Pinkeye) In Kids (for Parents) | Nemours KidsHealth. https://kidshealth.org/en/parents/conjunctivitis.html.
• 2024. Conjunctivitis – NHS. https://www.nhs.uk/conditions/conjunctivitis/.
• 2024. Conjunctivitis in children :: Healthier Together. https://sybhealthiertogether.nhs.uk/professionals/gp-primary-care-staff/safety-netting-documents-parents/conjunctivitis-children-advice-sheet.
• 2024. Conjunctivitis – Better Health Channel. https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/conjunctivitis.